Nieterminowa wypłata wynagrodzenia jest naruszeniem praw pracowniczych i wiążę się z szeregiem konsekwencji dla pracodawcy. Wynagrodzenie jest chronione prawem. Przepisy przyznają poszkodowanym pracownikom szereg praw. Jakie są konsekwencje nieterminowej wypłaty wynagrodzenia?
Wynagrodzenie za pracę jest świadczeniem majątkowym, wypłacanym okresowo pracownikowi przez pracodawcę za świadczoną w ramach stosunku pracy pracę. Obowiązek jego wypłacania wynika z istoty stosunku pracy. Zgodnie z definicją stosunku pracy, zawartą w art. 22 §1 Kodeksu pracy „przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca – do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem”. Jak stanowi prawo, wynagrodzenie ma być ustalone w wysokości odpowiadającej rodzajowi wykonywanej pracy i kwalifikacjom niezbędnym przy jej wykonywaniu. Powinno również uwzględniać ilość i jakość świadczonej pracy. Wynagrodzenie może zawierać nie tylko pensję zasadniczą, ale również różne dodatki wypłacane obok podstawowego składnika wynagrodzenie. Może to być m.in. premia regulaminowa lub uznaniowa, dodatek stażowy, funkcyjny, służbowy lub za pracę w warunkach szkodliwych, uciążliwych i niebezpiecznych.
Wynagrodzenie wypłacane pracownikom podlega szczególnej ochronie. Zgodnie z prawem, „pracownik nie może zrzec się prawa do wynagrodzenia ani przenieść tego prawa na inną osobę” (art. 84 Kodeksu pracy). Zgodnie z prawem musi być ono wypłacane w terminie z góry ustalonym, co najmniej raz w miesiącu. W interesie przedsiębiorcy leży świadomość tego, że pracownik musi otrzymać wynagrodzenie z dołu, nie później niż do 10 dnia następnego miesiąca kalendarzowego po przepracowanym miesiącu. Jeżeli dzień wypłaty wynagrodzenia za pracę jest dniem wolnym od pracy, np. wypada w święto lub niedzielę, pracodawca wypłaca wynagrodzenie w dniu poprzedzającym. Wynagrodzenie za pracę najczęściej wypłacane jest pracownikowi przelewem na rachunek bankowy wskazany przez pracownika. Wyjątek stanowi sytuacja, kiedy pracownik złożył wniosek o wypłatę wynagrodzenia do rąk własnych. Może on być złożony w formie papierowej lub elektronicznej.
Prawo pracy narzuca na pracodawców obowiązek wypłaty wynagrodzenia najpóźniej w ustalonym terminie. Dotyczy to zarówno płatności w gotówce, jak i przelewu na rachunek bankowy. Warto w tym miejscu zwrócić uwagę, że liczy się data faktycznego wpływu pieniędzy na konto bankowe, a nie termin zlecenia lub wykonania przelewu. Oznacza to, że jeśli pracodawca wykona przelew w dniu, w którym najpóźniej wynagrodzenie powinno trafić do pracownika, a posiada firmowy rachunek bankowy w innym banku niż też pracownik, a zleci wykonanie przelewu wieczorem, to prawdopodobnie pracownik nie otrzyma wynagrodzenia w terminie.
Pracodawca powinien wypłacać pracownikom wynagrodzenie w terminie, tak jak robi to Agencja Pracy Worksol. Dzięki temu może poszczycić się samymi pozytywnymi opiniami.
Nieterminowa wypłata pensji jest naruszeniem praw pracownika. Może skutkować konsekwencjami prawnymi i finansowymi dla pracodawcy. Przedsiębiorcy zatrudniający podwładnych powinni zdawać sobie sprawę, że w związku z opóźnieniami w wypłacie pensji, pracownikom przysługują różne prawa.
Jakie prawa przysługują pracownikowi w związku z nieterminową wypłatą wynagrodzenia? Po pierwsze, pracownikowi, który nie otrzymał pensji w terminie, przysługuje prawo do wynagrodzenia z odsetkami za zwłokę.
Jakie jeszcze prawa przysługują pracownikowi? Zatrudniony, któremu pracodawca nie wypłacił wynagrodzenia przez dłuższy okres, może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracodawcy. Zastosowanie tutaj ma art. 55 §11 Kodeksu pracy, zgodnie z którym „pracownik może rozwiązać umowę o pracę w trybie określonym w § 1 także wtedy, gdy pracodawca dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika; w takim przypadku pracownikowi przysługuje odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. W przypadku rozwiązania umowy o pracę zawartej na czas określony odszkodowanie przysługuje w wysokości wynagrodzenia za czas, do którego umowa miała trwać, nie więcej jednak niż za okres wypowiedzenia”. Oprócz tego może wystąpić z powództwem do sądu i domagać się odszkodowania za szkody wynikłe z braku wypłaty w terminie. Jeśli sąd przyzna mu rację, koszty pomocy adwokata poniesie pracodawca.
Zatrudniony, który nie otrzymał wynagrodzenia w terminie, może zwrócić się o pomoc do Państwowej Inspekcji Pracy (PIP). Inną ścieżką jest wystąpienie do Sądu Pracy z powództwem o zapłatę zaległego wynagrodzenia i odszkodowania za zwłokę.
W związku z nieterminową wypłatą wynagrodzenia, pracodawca może ponieść różnego typu konsekwencje. Po pierwsze, pracodawca może być zobowiązany do zapłaty odsetek za zwłokę. Zgodnie z prawem, pracownikowi przysługują odsetki za każdy dzień opóźnienia w wypłacie wynagrodzenia. Z punktu widzenia pracownika, jest to pewna forma rekompensaty za nieterminowe regulowanie zobowiązań przez pracodawcę. Po drugie, pracownikowi przysługuje odszkodowanie w ramach art. 55 §11 Kodeksu pracy. Niezależnie od tego, pracownik może pociągnąć pracodawcę do odpowiedzialności na zasadach ogólnych za szkody poniesione w wyniku nieterminowej wypłaty pensji. Jeśli pracownik zgłosi nieterminowe wypłaty wynagrodzenia do Inspekcji Pracy, organ ten może nałożyć na nierzetelnego pracodawcę karę grzywny w wysokości od 1000 do nawet 30 tys. zł. Kolejną konsekwencją opóźnionych wypłat może być utrata zaufania u podwładnych, a nawet odejścia pracowników z firmy i szkody wizerunkowe w branży.
Każdemu zatrudnionemu w Polsce należy się wynagrodzenie za wykonaną pracę. Z kolei za czas niewykonywania pracy należy się ono tylko wtedy, kiedy przepisy prawa pracy tak stanowią. Zgodnie z art. 81 §1 Kodeksu pracy, „pracownikowi za czas niewykonywania pracy, jeżeli był gotów do jej wykonywania, a doznał przeszkód z przyczyn dotyczących pracodawcy, przysługuje wynagrodzenie wynikające z jego osobistego zaszeregowania, określonego stawką godzinową lub miesięczną, a jeżeli taki składnik wynagrodzenia nie został wyodrębniony przy określaniu warunków wynagradzania – 60 proc. wynagrodzenia. W każdym przypadku wynagrodzenie to nie może być jednak niższe od wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalanego na podstawie odrębnych przepisów”.
Jak już wspomnieliśmy, wynagrodzenie podlega szczególnej ochronie. Prawo przewiduje jednak sytuacje, kiedy pracodawca może dokonać potrąceń z pensji pracownika. Przy czym, potrącenia te można podzielić na ustawowe i dobrowolne. Przy czym ustawowych potrąceń dokonuje się niezależnie od zgody pracownika. Z kolei dobrowolne potrącenia pobiera się z wynagrodzenia po uzyskaniu pisemnej zgody podwładnego. Wśród ustawowych potraceń wymienić należy następujące należności:
Pracodawca może dokonać wyżej wymienionych potrąceń w określonej przepisami kolejności i w granicach określonych prawem.
Pracodawca może również dokonywać potrąceń z wynagrodzenia pracownika, jeśli ten wyraził na to zgodę na piśmie. Tego typu potrącenia muszą dotyczyć konkretnej należności. Należy mieć na uwadze, że pracownik zawsze może cofnąć wyrażoną zgodę na dokonywanie przez pracodawcę potrąceń.
