Uwaga
Firmy coraz częściej decydują się na zatrudnienie cudzoziemców. Przychylnym okiem patrzą przede wszystkim na tych pochodzących zza wschodniej granicy. Powinni jednak zdawać sobie sprawę z przepisów prawa i wiedzieć, jak zatrudnić obywatela Ukrainy.
Zgodnie z prawem, pracować w Polsce może obywatel Ukrainy, który spełnia jeden z poniższych warunków:
Prawo umożliwia obywatelom Ukrainy uzyskanie różnych tytułów pobytowych. Wśród nich należy wymienić:
Przy czym, jeśli obywatele Ukrainy chcą skorzystać z ochrony czasowej przyznanej z powodu wojny w Ukrainie, nie mogą z takiej korzystać na terenie innego państwa Unii Europejskiej. Poza tym, cudzoziemcy nie mogą również posiadać innego tytułu pobytowego, w tym np. zezwolenia na pobyt stały lub czasowy. Ważne przy tym jest, że ich pobyt związany z korzystaniem z ochrony czasowej jest legalny do 30 września tego roku. Dodatkowo, prawo do legalnego pobytu w Polsce utracą, jeśli wyjadą z Polski na okres dłuższy niż 1 miesiąc. Nie dotyczy to jednak pracowników skierowanych do świadczenia pracy lub usług poza Polską przez firmy prowadzące działalność nad Wisłą.
Wbrew popularnemu mitowi obywatele Ukrainy mogą być zatrudnieni w Polsce nie tylko na podstawie umowy o pracę. Zgodnie z prawem dopuszczalna jest również umowa cywilnoprawna. Jak zatrudnić obywatela Ukrainy? Co do zasady, wystarczy, że pracodawca poinformuje powiatowy urząd pracy właściwy ze względu na siedzibę lub miejsce zamieszkania pracodawcy o zatrudnieniu obywatela Ukrainy. Zgodnie z prawem ma na to 7 dni. Przedsiębiorca może to zrobić przez internet. Wystarczy, że wypełni formularz Powiadomienie o powierzeniu wykonywania pracy obywatelowi Ukrainy, który dostępny jest na portalu praca.gov.pl. Warto podkreślić, że wspomniana powyżej procedura może być stosowana w przypadku wszystkich legalnie przebywających w Polsce obywateli Ukrainy. Zatem zarówno tych korzystających z ochrony czasowej w związku z wojną w Ukrainie, jak i przebywających nad Wisłą na innej podstawie, np. na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy.
Należy pamiętać, że w przypadku tych pierwszych, zatrudnienie na podstawie powiadomienia o podjęciu pracy przez obywatela Ukrainy, jest jedyną opcją. Z kolei obywatele Ukrainy, którzy posiadają tytuł uprawniający do pobytu w Polsce, a nie korzystają z ochrony czasowej, mogą być zatrudnieni zarówno na podstawie powiadomienia o podjęciu pracy przez obywatela Ukrainy, jak i na podstawie zezwolenia na pracę cudzoziemca. Ponadto, przedsiębiorca, który daje pracę obywatelowi Ukrainy, który uzyskał zezwolenie jednolite, ma obowiązek powiadomić właściwy urząd pracy, jeżeli decyzja w sprawie zezwolenia zawiera wymóg powiadomienia o podjęciu pracy.
Przedsiębiorcy planujący zatrudnienie obywateli Ukrainy, powinni zdawać sobie sprawę z obowiązków, jakie nakłada na nich prawo. Po pierwsze, właściciele firm zobowiązani są podpisać z cudzoziemcem umowę pisemną, uwzględniającą warunki zawarte w powiadomieniu złożonym do urzędu pracy i dodatkowo muszą przedstawić obywatelowi Ukrainy tłumaczenie umowy na język dla niego zrozumiały. Po drugie, wynagrodzenie obcokrajowca nie może być niższe niż płaca minimalna lub minimalna stawka godzinowa. Z kolei wymiar czasu pracy lub liczba godzin pracy nie mogą być mniejsze od tych, które wskazano w powiadomieniu. Poza tym, przedsiębiorca ma obowiązek zgłoszenia cudzoziemca do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego. Musi to zrobić w ciągu 7 dni od dnia podjęcia przez obywatela Ukrainy pracy.
Zgłoszenie cudzoziemca do ZUS sprawia, że nabywa on prawo do bezpłatnego korzystania z opieki medycznej (o ile nie jest zatrudniony na podstawie umowy o dzieło) i świadczeń w razie choroby bądź wypadku przy pracy i z tytułu macierzyństwa.
Jak zatrudnić obywatela Ukrainy? Gdzie szukać chętnych do pracy? Przedsiębiorcy mają kilka opcji. Po pierwsze, mogą zgłosić wakat do powiatowego urzędu pracy. Szanse na znalezienie pracownika w ten sposób nie są jednak wysokie. Jakie inne opcje ma przedsiębiorca? Drugą możliwością jest publikacja ogłoszeń w popularnych serwisach ogłoszeniowych, licząc na to, że oferta dotrze do potencjalnych kandydatów do pracy. Kolejną opcją jest skorzystanie z usług headhuntera. To rozwiązanie może być ciekawe dla przedsiębiorców szukających specjalistów na stanowiska wyższego szczebla. Ostatnią, według nas najlepszą opcją, jest zatrudnienie obywateli Ukrainy przez agencję pracy. Przedsiębiorcy mogą zdecydować się na outsourcing pracowniczy, jak i pozyskanie pracowników do pracy tymczasowej, a nawet zlecenie agencji rekrutację personelu z Ukrainy.
Zatrudnienie pracowników z Ukrainy przynosi firmom wiele korzyści. Dlaczego warto ich zatrudnić? Po pierwsze, firmy mogą w ten sposób uzupełnić braki kadrowe. Po drugie, obywatele Ukrainy mają wysoka motywację do pracy. Wyróżnia ich zaangażowanie i chęć do pracy, zwłaszcza wtedy, gdy mają możliwość poprawy dotychczasowych warunków życia. Po trzecie, dzięki zatrudnieniu obywateli Ukrainy, przedsiębiorcy mają dostęp do wykwalifikowanej kadry w różnych obszarach. Zatrudnienie obywateli pochodzących z Ukrainy to również łatwa integracja kulturowa, wynikająca z podobnej kultury i języka. Poza tym, firmy mogą w ten sposób wspierać całe społeczności migracyjne. Ich zatrudnienie można postrzegać jako pewną formę pomocy humanitarnej. Ponadto, budowanie różnorodnych zespołów przynosi firmom wiele korzyści wynikających z wnoszenia przez nich nowych perspektyw.
Zatrudnienie obywateli Ukrainy niesie za sobą z pewnością wiele korzyści, ale wiąże się również z pewnymi wyzwaniami. Co prawda wielu obywateli Ukrainy zna język polski i niemiecki, ale jednak nie wszyscy. Mogą zatem pojawić się bariery językowe. Problemem mogą być również wymogi formalne, dotyczące zatrudniania cudzoziemców. Wymagają one śledzenia zmian przepisów. Problem ten można jednak rozwiązać, korzystając z usług agencji pracy. Wyzwaniem dla przedsiębiorców może być również duża rotacja pracowników z Ukrainy.
