#pracodawca #pracownik #prawo
Okazuje się, że płaca minimalna w 2024 r. wzrośnie dwukrotnie. Ile wynosić będzie najniższa krajowa w nadchodzącym roku? Jak wynagrodzenie minimalne w nowej wysokości wpłynie na sytuację na rynku pracy?
Ile wynosić będzie najniższa krajowa w 2024? Wynagrodzenie minimalne za pracę w 2024 r. wzrośnie w dwóch etapach. Pierwsza podwyżka płacy minimalnej będzie miała miejsce 1 stycznia nadchodzącego roku. Wówczas pensja minimalna wyniesie 4242 zł brutto, co oznacza wzrost o 642 zł brutto (z obowiązujących 3600 zł brutto). Z kolei minimalna stawka godzinowa wyniesie od stycznia 27,70 zł brutto. Aktualnie wynosi ona 23,50 zł. Kolejna podwyżka płacy minimalnej będzie miała miejsce 1 lipca 2024 r. Wówczas najniższe dopuszczalne prawem wynagrodzenie za pracę wyniesie 4300 zł brutto. Co oznacza, że minimalna stawka godzinowa wynosić będzie od 1 lipca 28,10 zł.
Jak można zauważyć jest to to drugi rok z rzędu, kiedy pensja minimalna za pracę rośnie dwa razy w ciągu roku. Dwukrotnie podwyższane wynagrodzenie minimalne wynika z przepisów prawa. Zgodnie z ustawą z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, jeśli prognozowany na rok następny wskaźnik cen przyjęty do opracowania projektu ustawy budżetowej wynosi co najmniej 105 proc., ustala się dwa terminy zmiany wysokości płacy minimalnej oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej: od 1 stycznia i od dnia 1 lipca.
Wyższe wynagrodzenie minimalne w 2024 r. może skłonić pracowników do większego wydawania pieniędzy, co w teorii oznacza wzrost popytu na produkty i usługi. Jednak inflacja wciąż utrzymuje się na wysokim poziomie, więc wzrost ten nie będzie jakoś szczególnie dostrzegalny. Oczywistym jest, że wzrost płacy minimalnej wpłynie również na większe wydatki pracodawców, którzy będą starali się zrekompensować wzrost kosztów zatrudnienia podnosząc ceny produktów i świadczonych usług. Tak duża podwyżka może oznaczać dla wielu firm, zwłaszcza tych z MŚP, konieczność optymalizacji kosztów, a nawet redukcję zatrudnienia lub wstrzymanie poszukiwania talentów.
Co to jest płaca minimalna? To najniższe dopuszczone prawem wynagrodzenie wypłacane pracownikom przed przedsiębiorcę w zamian za świadczenie pracy. W rzeczywistości jest to minimalna wysokość wynagrodzenia zasadniczego, jaką może otrzymywać pracownik zatrudniony w Polsce. Warto zwrócić uwagę, że istnienie w Polsce płacy minimalnej zostało potwierdzone w art. 65 ust. 4 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Zgodnie z nim „wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę lub sposób ustalania tej wysokości określa ustawa”. Z kolei najważniejsze regulacje dotyczące płacy minimalnej w Polsce, w tym terminy jego podwyższania, są uregulowane w ustawie z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę. Z kolei wysokość płacy minimalnej w 2024 r. określają postanowienia rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 14 września 2023 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2024 r.
Warto zwrócić uwagę, że wprowadzenie płacy minimalnej w Polsce miało na celu spełnienie kilku funkcji. Po pierwsze, wprowadzenie najniższego dopuszczalnego prawem wynagrodzenia za pracę miało ograniczyć nieuczciwe praktyki pracodawców, którzy zatrudniali pracowników za niegodziwe wynagrodzenie. A po drugie, płaca minimalna pełni funkcję dochodową, ponieważ kształtuje dochody gospodarstw domowych i umożliwia zapewnienie rodzinom nabywanie niezbędnych dóbr konsumpcyjnych. Po trzecie, płaca minimalna ma motywować pracowników do podjęcia zatrudnienia i wykonywania obowiązków służbowych. Wynagrodzenie minimalne jest więc pewnym środkiem zachęty do podjęcia aktywności zawodowej.
Zasady ustalania płacy minimalnej wskazane są w przepisach prawa. Zgodnie z prawem, Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej składa Radzie Ministrów propozycję płacy minimalnej, która następnie ustosunkowuje się do złożonej propozycji. Jeśli propozycja zostaje przyjęta, w dalszej kolejności propozycję wynagrodzenia minimalnego konsultuje Rada Dialogu Społecznego. Tworzą ją zarówno przedstawiciele rządu, jak i przedstawiciele związków zawodowych i organizacji pracodawców. W dalszej kolejności Rada Dialogu Społecznego do 15 lipca przedstawia Radzie Ministrów swoją propozycję, a jeśli tego nie zrobi, rząd samodzielnie do 15 września ustala wysokość minimalnego wynagrodzenia. Warto jednak podkreślić, że płaca minimalna nie może być jednak niższa od pierwszej propozycji przyjętej przez Radę Ministrów.
„Wstępna propozycja wysokości płacy minimalnej ustalana jest w oparciu o prognozowaną na kolejny rok wysokość wzrostu cen (inflacja) oraz – jeśli płaca minimalna jest niższa od połowy wysokości średniej krajowej – również o dwie trzecie realnego wzrostu gospodarczego. Wzrost płacy minimalnej może być wyższy od przyjętego w ustawie minimum” (www.gov.pl).
